ეგეთი წელი გამოდგა, ძირითადად თანამედროვე ავტორებს ვკითხულობდი. თანამედროვეს და ცოცხალს, თორემ თანამედროვე ავტორი ფართო ცნებაა, ხდება რომ მწერალი ამ დროში ცხოვრობს, ამ დროში ქმნის, მაგრამ დროს ვერ იხელთებს, ან ჩამორჩება და ანდაც უსწრებს. ჰოდა, ისინი ვინც წარსულში დროს გაასწრეს, დღეს თანამედროვე ავტორებად ითვლებიან, ხოლო ისინი ვინც დროს ჩამორჩნენ, აღარც არავის ახსოვს. სევდაა, რას იზამ?!
პირველ აბზაცში სიტყვა ძირითადად საკვანძო იყო, რადგან წელი რობერტო ბოლანიოთი დავიწყე და ბოლანიოთი ვამთავრებ. ბოლანიო კიდევ ისეთი ავტორია, სულ რომ თანამედროვე იქნება და ლათინური ამერიკის მაგიური რეალიზმის გათვალისწინებით, ეგებ ცოცხალიც კი. “ღამე ჩილეში” იყო რაც წლის დასაწყისში წავიკითხე და ვერ იქნა და ვერ მოვიხიბლე და ვერც მივიღე და რა ვქნა, უნდა გამოვტყდე, ეგებ სულ ძალის-ძალად დავამთავრე, მაგრამ ხომ ხდება, რომ წლის დასაწყისში რაღაც სრულიად უცხოდ გეჩვენება და წლის ბოლოს კი ძალიანაც შინაური აღმოჩნდება ხოლმე. ეგრე დამემართა ბოლანიოსთან, მისი ბოლო და საკმაოდ სქელტანიანი რომანი “2666” იქნება ამ წლის ერთ-ერთი ბოლო წიგნი და იქნება ჩემი საყვარელი წიგნების სიაში, მარად და მუდამ.
მაგრამ “2666” ჯერ არ თარგმნილა ქართულად, სამაგიეროდ ზემოთ ნახსენები “ღამე ჩილეში” შეგიძლიათ შეიძინოთ, სულ ახალთახალი თარგმანი და ეგებ 2025 წელიც თქვენც ჩემსავით დაიწყოთ და ეგებ ამასობაში “2666”-ის თარგმანიც დაგვეწიოს და შემდეგი წელს უკვე თქვენ ურჩიოთ ვინმეს, ბოლანიოს დიდი და გრძელი გზის გავლა.
ისე, სხვათა შორის, ბოლანიოს “ველური დეტექტივებიც” თარგმნილია და მე ჩემდათავად იმ ორ წიგნს შორის ჩავაქსოვდი რომელზეც ზემოთ ვისაუბრეთ, მაგრამ თქვენ თქვენით განსაჯეთ, ეგებ მაგით დაიწყოთ და ღამის ჩილეში დაამთავროთ.
ახალი თარგმანებიდან ენ ეფლბაუმის “ავტოკრატების გაერთიანება” არ უნდა გამოგვრჩეს. ეფელბაუმმა 2004-ში მოგებულ პულიცერის პრემიას, გერმანელი წიგნის გამომცემლების და გამავრცელებლების ჯილდოც დაამატა, რა თქმა უნდა, მშვიდობის დარგში და გასაგებია რომ ნობელი არ მოუგია, მაგრამ მშვიდობა მშვიდობაა და იმისთვის, რომ მშვიდობა იყოს, პირველ რიგში, ყველა “ამრევი” უნდა გამოაშკარავდეს და ამრევებს და მავნებლებს ამ წიგნში ნახავთ, თუ ნახავთ.
ამრევები კიდევ ისეთი ხალხია, სხვადასხვა კონტინენტზე და სხვადასხვა დროში რომ არიან მიმოფანტული და დროსთან და გეოგრაფიასთან ერთად რომ ხელწერასაც ცვლიან, მაგრამ უნდათ არ უნდათ, მაინც ერთი სახელით, ავტოკრატებად მოვიხსენიებთ და აი მაგათ მეგობრობას და ერთმანეთის გვერდში დგომას კი “ავტოკრატების გაერთიანება” ჰქვია და აუცილებლად წასაკითხი წიგნების სიაში შედის.
დოკუმენტური პროზის და თანამედროვე ტექსტების ხაზი გავაგრძელოთ და ძალიან საინტერესო წიგნს შევეხოთ. მიშა ჩარკვიანის “გამოსვლა-Exodus” თანამედროვე საქართველოს ისტორიაა, რომელიც ჯერ დოკუმენტურ სპექტაკლად, შემდეგ კი წიგნად იქცა.
დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორია კი ტრავმების ისტორიაა. ტრავმებია ის, რაც თაობებს ერთმანეთს აშორებს და ერთმანეთთან აკავშირებს. ამ თაობების წარმომადგენლები კი ჩვენი მეგობრები, ნაცნობები, მეზობლები, მშობლები და ის რიგითი მოქალაქეები არიან, ისტორია რომ ხშირად გამარჯვების თუ ტრაგიკული თარიღების ჩრდილში ტოვებს. “გამოსვლა-Exodus”-მა კი ზუსტად ეს ხალხი გამოიყვანა ჯერ სცენაზე, შემდეგ კი წიგნის ფურცლებზე, ხალხი, რომელმაც საქართველოს ისტორია შექმნა და ქმნის.
ექსოდუსი გამოსვლაა და გამოსვლა კი თავის მხრივ პროცესია — მტკივნეული და რთული, სასტიკი და დამთრგუნველი, მაგრამ აუცილებლად გასავლელი გზა. გზა, რომელზეც პროცესიის მონაწილეებიც თავად გვიამბობენ.
კარგი, შევეშვათ ტრავმებს და ცოტა პოზიტიურად გავაგრძელოთ და პოზიტიურადვე დავასრულოთ. საბავშვო ლიტერატურაზე გადავიდეთ. ვისაც ჩემი წინა ბლოგი წაკითხული აქვს, იმას ემახსოვრება რომ ჩემს შვილსაც ვკითხე აზრი, თუ რა წიგნს ურჩევდა მის თანატოლებს. არც ამჯერად დავარღვიოთ ტრადიცია, თან ამ ერთ წელში, ისე მოხდა რომ ჩემმა უმცროსმა შვილმაც დაიწყო კითხვა, უფრო სწორად, კითხვით დაინტერესდა, თორემ უშუალოდ კითხვით მე ან ჩემი მეუღლე ვუკითხავთ.
ასეთი ორი რჩევაა:
7-10 წლის ბავშვებს “თევზი ხეზე”-ს ვურჩევთ, ძალიან საყვარელ, კეთილ და ოპტიმისტურ წიგნს.
ელისი, მთავარი გმირი, ყველას ზარმაცი და ცუდი მოსწავლე ჰგონია, სინამდვილეში კი გოგონას დისლექსია სჭირს. ახალი მასწავლებელი, მისტერ დენიელსი მალევე ხვდება ელისის პრობლემებს და ჯერ რომ საკუთარი თავის რწმენას დაუბრუნებს, შემდეგ სულ ახალ-ახალ ტალანტის აღმოჩენაში ეხმარება ხოლმე და ის, ვინც წიგნის დასაწყისში კლასში თითით საჩვენებელი ცუდი მოსწავლე იყო, წიგნის ბოლოს ძალიან ნიჭიერ და ბედნიერ ბავშვად გარდაისახება.
ლინდა მალალი ჰანთის “თევზი ხეზე” მხოლოდ ბავშვებმა კი არა, მასწავლებლებმაც აუცილებლად უნდა წაიკითხონ. ყოველდღიურ რუტინაში ჩაფლულებს, ხანდახან ძალიან მნიშვნელოვანი დეტალები გამოგვეპარება ხოლმე და ეს წიგნიც ზუსტად მაგაზეა, ერთ პატარა დეტალზე — რომელიც საერთო ფაზლიდან იქამდეა ამოვარდნილი, სანამ სწორ ადგილას არ ჩასვამ.
5-8 წლის ბავშვების კი ლელა ცუცქირიძის “უუუ კულელე და სხვა მოთხრობებს” ვურჩევთ. არ ვიცი, ამ წიგნზე მე უფრო მეტს ვიცინი თუ ჩემი შვილი, მაგრამ ფაქტია, ორივეს ძალიან მოგვწონს ის უცნაური და დაბდურა პერსონაჟები, რომლებსაც მოთხრობებში ვხვდებით. ლელა ცუცქირიძესთან კაქტუსებს, ტაფებს და ჩაიდნებსაც კი თავ-თავიანთი ძალიან საინტერესო და სახალისო ცხოვრება აქვთ.
მგონი, სულ ეს იყო, არა, ორ წიგნსაც უცებ-უცებ გირჩევთ.
თანამედროვე ტექსტებზე და ავტორებზე იმდენი ვისაუბრეთ, რომ სარა მესას “ნაიარევის” გამოტოვება არაფრით გამოვა, ესპანელი მწერალი პირველად დაიბეჭდა ქართულ ენაზე და უხერხულიც კი იქნება მისი არ ხსენება და თუ სარა მესას ვახსენებთ, იქვე ფერნანდა მელჩორიც არ უნდა დავივიწყოთ: “ქარიშხლების სეზონის” შემდეგ “პოლინომიალმა” მისი “პარადაისიც” თარგმნა და ფესტივალზე უკვე შეგვეძლება ამ წიგნის შეძენა.
ახლა კი ნამდვილად უნდა დავასრულოთ.
ზამთრისთვის საკითხავის მოსამარაგებლად მკითხველების საყვარელი დღესასწაული - თბილისის წიგნების დღეები 15-17 ნოემბერს ექსპო ჯორჯიაში გაიმართება. როგორც განათლებისა და შემეცნების ერთგული მხარდამჭერი, საქართველოს ბანკი წელსაც ფესტივალის პარტნიორია, რათა ყველა ასაკის მკითხველს მიეცეს შესაძლებლობა, რომ განათლების გზაზე არ გაჩერდეს. ამიტომ ადგილზე სხვადასხვა შეთავაზება დაგხვდებათ: PLUS ბარათით გადახდისას 30-ჯერ მეტ PLUS ქულას დააგროვებთ (მაქს. 10 000 PLUS), ანალოგიური პირობებით ისარგებლებენ სტუდენტური ბარათის მფლობელები, sCool Card-ით გადახდისას კი 30%-იანი ქეშბექი (მაქსიმუმ 50 ლარი) დაგიბრუნდებათ (აუცილებელია შეთავაზების sCoolApp-ში გააქტიურება).