რატომ უნდა ვისწავლოთ გულისყურით მოსმენა

გიფიქრიათ იმაზე, რას ნიშნავს გულისყურით მოსმენა? ლექსიკონის მიხედვით, ეს მოსმენილის ყურადღებით, ინტერესითა და გულისხმიერებით მოკიდებას გულისხმობს. საინტერესოა, ბოლოს როდის მოვისმინეთ რაიმე გულისყურით — ანუ იმიტომ კი არა, რომ გვეპასუხა, არამედ იმიტომ, რომ გაგვეგო? როდის დავსვით ბოლოს შეკითხვა „როგორ ხარ“ არა მისასალმებლად, არამედ იმიტომ, რომ მართლა გვაინტერესებდა, როგორ იყო მისი ადრესატი?

ყოველდღიურად ჩვენ ბევრჯერ გვიწევს მსმენელის პოზიციაში ყოფნა: ვუსმენთ მშობელს, შვილს, თანამშრომელს ან შეიძლება პაციენტსაც კი. ამ დროს ჩვენი მიზანია — ან უნდა იყოს — გულისყურით მოსმენა. ხოლო იმისათვის, რომ უფრო ზუსტად გავიგოთ, ეს რაა, საჭიროა, განვასხვავოთ მისი საპირისპირო ქცევისგან — გაგონებისგან, ანუ მექანიკური მოსმენისგან.

მექანიკური მოსმენის დროს, სხვისი საუბრის პარალელურად, ჩვენს ტვინში იხარშება არგუმენტები, კონტრარგუმენტები ან პროექცია მაინც, რომლის დემონსტრირებასაც პირველივე შესაძლებლობისთანავე, თანამოსაუბრის გაკეთებული პაუზისას ვცდილობთ. ამ ყველაფერს ხშირად მივყავართ კამათამდე ან კიდევ უფრო გაცხარებულ დაპირისპირებამდეც კი. მექანიკურმა მოსმენამ, რომელიც ასე გავრცელებული ქცევაა, ნებისმიერი საკითხი შეიძლება საკამათოდ აქციოს, თუნდაც ამინდი: „რა კარგი ამინდია, არა?“ — ამ შეკითხვას ძალიან მარტივად შეიძლება მოჰყვეს მსჯელობა და დავა იმაზე, რომ სულაც არაა კარგი ამინდი, რადგან ის კლიმატის ცვლილებაზე მიანიშნებს. ამ დროს გლობალური დათბობის შესახებ კამათში ისე ადვილად ვებმებით, ვერც ვიაზრებთ, რომ საკითხზე საკმარისი ცოდნა შეიძლება არ გვქონდეს. ამას მივყავართ გავრცელებულ მოსაზრებამდე (რომელიც კვლევითაცაა გამყარებული) — რაც ნაკლები ვიცით, მით მეტად თავდაჯერებულები ვართ.

გულისყურით მოსმენა კი მეტის გაგების შესაძლებლობაცაა. როგორც ამბობენ, ყოველი ადამიანი ცალკე ისტორიაა — უნიკალური გამოცდილებებით, ხედვითა და ფიქრებით. ამდენად, ნებისმიერი ადამიანისგან შეიძლება რაღაცის სწავლა. ახლის სწავლა კი ყოველთვის გვაბედნიერებს. თუკი უსაგნო არგუმენტებით კამათისას მხოლოდ ეგოს ვიკმაყოფილებთ, გულისყურით მოსმენას ჩვენთვის პიროვნული სარგებელიც მოაქვს.

პიროვნული სარგებელი მხოლოდ ახლის სწავლა როდია. ეს შეიძლება იყოს ახალი ურთიერთობები, რომლებიც მანამდე წარმოუდგენელიც გვეჩვენებოდა. თუკი კამათში ჩართული დაპირისპირებული მხარეები გადაწყვეტენ, ერთმანეთს გულისყურით მოუსმინოთ, ბევრ საერთოს იპოვიან, ახალდამყარებული კავშირი კი ორივე მათგანისთვის სასარგებლო იქნება.

გულისყურით მოსმენა ის თვისებაა, რომლითაც ხშირად ახასიათებენ გამორჩეულ ლიდერებს. კარგი ლიდერები თუ გვაჩვენებენ, რა „მაგრები“ არიან თავად, საუკეთესო ლიდერები გვარწმუნებენ, რომ ჩვენ შეიძლება ვიყოთ მაგრები. ეს სწორედ ეფექტური მოსმენის დამსახურებაა. ბანალური შედარება რომ გამოვიყენოთ, თუკი მენეჯერი გვეუბნება, ლიდერი გვისმენს. ამ უკანასკნელში კი, რა თქმა უნდა, იგულისხმება ბუნებით ლიდერი ადამიანი, თუნდაც ჩვენი მეგობარი ან ოჯახის წევრი, და არა მაინცდამაინც ხელმძღვანელი სამსახურში.

მოსმენა ძნელია, ლაპარაკი კი — ადვილი. სწორედ ამიტომ, კარგი მსმენელისთვის საჭირო თვისებებს ზოგი გაცვეთილი ტექნიკებით სწავლობს: რამდენჯერმე გაღიმება, მოსაუბრისთვის თვალებში ყურება, წინადადების ბოლოს ნათქვამი სიტყვების გამეორება და სხვა. თუმცა, ეს ტექნიკები უბრალოდ გვეხმარება, თავი მოვაჩვენოთ, თითქოს ვუსმენთ. გულისყურით მოსმენისას კი თავის მოჩვენება არაა საჭირო.

როგორ მივხვდეთ, რომ ვიღაც გულისყურით გვისმენს? პირველ რიგში, იმით, რომ პირდაპირ დასკვნებზე არ „ხტება“. თანაც, იგი მოსმენილზე უფრო მეტის გაგებას ცდილობს და უკეთ აღსაქმელად შეკითხვებსაც სვამს. რადგან ამ დროს ყურადღების ცენტრში ჩვენ ვართ და არა — მსმენელი. ამასთან, გულისყურით მოსმენის პარალელურად არც სხვა რამეს აკეთებენ; ეს გულისხმობს არა მხოლოდ ფიზიკური საქმიანობის შეწყვეტას, არამედ საკუთარ ფიქრებზე დროებით უარის თქმასაც კი.

დაბოლოს, კარგი მსმენელი გვისმენს, რომ გაგვიგოს და არა იმიტომ, რომ გვიპასუხოს. უმეტესად კი ჩვენ სწორედ ეს გვჭირდება: მოსმენა, გაგება; და არა — გამოსავლის შემოთავაზება, ხელოვნურად გამხიარულება ან სხვა რამ.

რაც მთავარია, გულისყურით მოსმენა გადამდებია; როცა გულისყურით გვისმენენ, ჩვენც იმავეს გაკეთების სურვილი გვიჩნდება. და როცა ვიწყებთ სხვების გულისყურით მოსმენას, საკუთარ თავსაც უკეთ ვუსმენთ და ვუგებთ.

არ გაჩერდე, გააგრძელე კითხვა