ადამიანები, რომლებიც არ ჩერდებიან – რუსუდან ფეტვიაშვილი

საქართველოს თანამედროვე სახელოვნებო სივრცეში ყველაზე მნიშვნელოვანი ღირებულება თუ გარემოება ყოველთვის იყო თავისუფლება. ამ ცნების ფართო გაგება არსებობს და ის შეიძლება გულისხმობდეს გარკვეულ კოლექტიურ მდგომარეობას, ანდაც იყოს ერთი კონკრეტული ადამიანის შინაგანი მოთხოვნილება, რომ იარსებოს, როგორც ხელოვანმა.

გამორჩეული თანამედროვე ქართველი მხატვარი, რუსუდან ფეტვიაშვილი, რომელმაც ადრეული ასაკიდან, ფაქტობრივად, ბავშვობიდან დაიწყო ხატვა, გვიზიარებს საკუთარ გამოცდილებას – მან საუკეთესოდ იცის, თუ რას ნიშნავს ხელოვანისთვის თავისუფლება.

ჩვენი ქვეყნისთვის გასული რამდენიმე საუკუნე, ფაქტობრივად, გადამწყვეტ გამოცდილებად იქცა და დრომ საბოლოოდ გამოხატა ამ ღირებულების სასიცოცხლო აუცილებლობა ხელოვნებაში – ხელოვანი ქმნის და ტოვებს კვალს, თუკი ის თავისუფალ გარემოშია ან თავისუფალია თავისთავად.

პოემა ვეფხისტყაოსანი ამ აზრის იდეალური მაგალითია – თავისუფლების, მეგობრობის, პროგრესისა და მომავლის ერთიანობაა. სიმბოლურია, რომ სწორედ ვეფხისტყაოსნისთვის შექმნილი ილუსტრაციებია რუსუდან ფეტვიაშვილის სადიპლომო ნაშრომი, როდესაც ის სამხატვრო აკადემიაში სწავლობდა.

„თავისუფლება ძალიან ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორია ადამიანისთვის; თავისუფლება მხოლოდ და მხოლოდ გზრდის და, რაც მთავარია, არ გბოჭავს. ესაა პროცესი, როცა შენ ვითარდები სულიერად, ესაა ამ ცნების ყველაზე ღირსეული ფაქტორი.

ხელოვანისთვის აუცილებელია შინაგანი თავისუფლება – როცა აკეთებ მხოლოდ იმას, რაც მიგაჩნია, რომ სწორია, შესაბამისად, გადმოგაქვს საკუთარ შემოქმედებაში ის, რაც საშენოა – ტილოზე, ნოტებზე, სტრიქონებზე და ა.შ.“

რუსუდან ფეტვიაშვილი ხელოვანების ოჯახში დაიბადა: დედა, მანანა აბრამიშვილი პოეტი და დრამატურგია, ხოლო მამა, ვახტანგ ფეტვიაშვილი, მოქანდაკე იყო.

„მამაჩემი ჩემთვის იყო სრულიად სამაგალითო, იდეალი ძლიერი, თავისუფალი და დამოუკიდებელი ადამიანისა, რომელსაც უკიდეგანო შინაგანი თავისუფლება, უშიშრობა და სიკეთე თანადროულად ჰქონდა. ის თავისი რჩევა-დარიგებითა თუ მისივე შემოქმედებით სულ მუდამ ამას გვასწავლიდა, რომ ვყოფილიყავით თავისუფლები მხატვრობაში – მისი თავისუფლება იყო შემოქმედება, ფანტაზია, რომელიც შეუზღუდავია. ბავშვობიდან ასე ჩამრჩა, რომ გადმომეცა ის, რაც მე თავად მინდოდა, როგორც მე თავად აღვიქვამდი და რაც მსურდა.

არ უნდა ჰქონდეს მნიშვნელობა ისეთ გარეფაქტორებს, გარეადამიანებს, კარნახებს, რომელიც იმ შენს პირველად სურვილს უშლის ხელს – დღემდე ეს განწყობა შემომრჩა, რომ ისე უნდა ვქნა და გავაკეთო, როგორც მე მინდა და ყოველთვის ასეც ვაკეთებ.“

რაც რუსუდანს ადგილობრივ თუ საერთაშორისო სახელოვნებო სივრცეში გამოარჩევს, როგორც მხატვარს, ესაა მისი უნიკალური სტილი, რაც მის სამუშაო პროცესში უშუალოდ გამოიხატება – ამბის გადმოცემის სპეციფიკური და სრულიად სახასიათო ტექნიკა. 1981 წელს საფრანგეთის ქალაქ სენტ-იორში გაიმართა საგანგებო პრესკონფერენცია, რათა შეესწავლათ ფენომენი, რომელსაც რუსუდან ფეტვიაშვილის ნახატები ჰქვია:

„ბავშვობიდან რამდენიმე ძირითადი თემა იყო, რაც ჩემს ამბებს აერთიანებდა, რის ირგვლივაც ვტრიალებდი სულ და ვყვებოდი მათ ნახატებად – წამყვანი ამ მოყოლაში იყო ხაზი; აუცილებელი იყო, რომ საკუთარ აზროვნებას დასწეოდა ხაზი.

ერთი ხაზის მოსმით უნდა აგებულიყო ფიგურა, უწყვეტი და შეუჩერებელი პროცესი დასაწყისიდან დასასრულამდე – ერთი ამოსუნთქვით გადმოცემული ამბავი საბოლოო კომპოზიციის შეკვრამდე.“

რუსუდან ფეტვიაშვილის არტისტული ფორმაც და შინაარსიც ერთიანდება მთავარი ღირებულებით და ეს ღირებულებაა შინაგანი თავისუფლება – მისი ნამუშევრები გამოფენილია ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმში თბილისში, ბათუმისა და ქუთაისის ხელოვნების მუზეუმებში. მისი ნახატები ასევე ინახება აშშ-ის 43-ე პრეზიდენტის, ჯორჯ უ. ბუშისა და გაერთიანებული სამეფოს ყოფილი პრემიერის, მარგარეტ ტეტჩერის პირად კოლექციებშიც.

2017 წელს რუსუდანმა ითანამშრომლა გერმანული კერამიკისა და ჭურჭლის ბრენდთან – Villeroy & Boch – შეიქმნა მისი ნახატებით გაფორმებული ფაიფურის ჭურჭელი ლიმიტირებული გამოშვებით – „სიყვარული და ჰარმონია ურთიერთობაში“.

2020 წელს რუსუდანმა ითანამშრომლა შვეიცარიულ საათების ბრენდთან Jaquet Droz; ბრენდმა შექმნა ექსკლუზიური მაჯის საათი, რომლის ციფერბლატზეც დატანილია რუსუდანის ნახატი „ქალი ფრინველით“.

რუსუდან ფეტვიაშვილი თვალსაჩინო მაგალითია იმისა, თუ როგორ იქცევა რეალობად ბავშვობის შემოქმედებით ფანტაზიები, თუ არ შეგზღუდავენ, არ გაგაჩერებენ.

არ გაჩერდე, გააგრძელე კითხვა