ეს წერილი განათლებაზეა.
ნიჭიერებაზეცაა ეს წერილი.
ცოტა არდანებებასა თუ არგაჩერებაზეც. შრომასა და ნებისყოფაზე.
ნაკითხი ბევრი შემხვედრია. ყველა მათგანზე ვერ ვიტყვი განათლებულიაო.
ისეთებიც ბევრი მინახავს, ნიჭს რომ ასხივებდნენ და მერე ქარს გაატანეს.
საბედნიეროდ, ისეთებსაც უამრავს ვიცნობ, ვინც ნიჭიც აღმოაჩინა, შანსიც გამოიყენა, ისწავლა, კითხვით ამოიღამა თვალები, გაიმარჯვა, მერე დამარცხდა, წამოდგა, კიდევ წამოკრა ფეხი, ისევ გაიმართა წელში, გზა გააგრძელა და B პუნქტამდეც მივიდა.
ამ წერილის დაწერის მიზეზი რამდენიმე შეკითხვა გახდა. შეკითხვები მცოდნესა და განათლებულს შორის განსხვავებებს, ნიჭიერისა და შრომისმოყვარეს შედარებას, მონდომებასა და არდანებებას ეხებოდა.
განათლებულზე სწორედ ასეთი ადამიანის სახე-ხატი წარმომიდგება ხოლმე: ვინც შესაძლებლობას ჩაეჭიდა, ბევრი იშრომა, ნებისყოფა გამოწურა, ცოდნას მიეახლა და ბოლოს, როცა საკუთარი წილი წარმატება ნახა, არ დაინანა (არც დაიზარა) და ეს ცოდნა სწორი კალაპოტებისკენ მიმართა – სხვებს გაუზიარა, სხვათათვის შთაგონების მიმცემი გახდა.
მილოშ ფორმანის „ამადეუსი“ გახსოვთ? არის იქ ასეთი ეპიზოდი: სალიერი გადაწყვეტს არქიეპისკოპოსის წვეულებაზე წავიდეს. მის ვიზიტს ერთადერთი მიზანი აქვს – ნახოს მოცარტი. აინტერესებს, ტოვებს თუ არა რაიმე კვალს არაამქვეყნიური ნიჭი.
სასახლეში მისული აღმოაჩენს, რომ მოცარტი ერთი ცანცარა ყმაწვილია, რომელიც იატაკზე დახოხავს, უკბილოდ ხუმრობს და თავადვე ბჟირდება სიცილით.
სალიერი იმედგაცრუებულია.
მოგვიანებით პარტიტურას დახედავს, რომელზეც ამადეუსის „ფრთების სერენადის“ ნოტებია დატანილი. კითხულობს (!) ამ პარტიტურას, ჩაესმის ღვთაებრივი მუსიკა და თითქოს ჰაერში ადის სიამოვნებისგან. ხვდება სალიერი, რომ ამას „გაწვრთნილი მაიმუნი“ (ასე მოიხსენიებს თავს იმ ეპიზოდში) ვერ დაწერდა.
იდეალური შემთხვევა ამ ორის, ნიჭიერებისა და შრომისმოყვარეობის შეზავებაა.
თუმცა ცხოვრება ფილმი როდია. აქ, ხელოვნებისგან განსხვავებით, ღრუბლებიდან მიწაზე დაშვება და ოქროს შუალედების დაცვა გვიწევს. ბედნიერი ხარ, თუ რაიმეს ნიჭი თავს აღმოგაჩენინებს, მოსვენებას არ მოგცემს და მიგახვედრებს, რომ ესაა შენი საქმე და საკეთებელი. უფრო მეტად გაგიმართლებს, თუ გეყოფა ძალა, შრომისმოყვარეობა და ნებისყოფა საიმისოდ, რომ ამ ნიჭს საძირკველი გაუმყარო. ჩემგან არ გესწავლებათ, რომ ეგ საძირკველი განათლებაა.
მაგრამ შესაძლებლობაც ხომ მნიშვნელოვანია? რამდენი იცით ისეთი, ვისაც ნიჭი აქვს და შრომაც არ ეზარება, მაგრამ შესაძლებლობა არსაიდან ჩანს. ლეგიონია მათი სახელი. ზემოთ ნახსენებ შეკითხვებში ისიც მკითხეს, „რო რამე“ რომელ საგანმანათლებლო პროგრამას აირჩევდიო. დავქოქე მეც წარმოსახვა და რთული მისახვედრი არ იყო, როგორ გამაბედნიერებდა Chevening-ის სტიპენდია. მოვიგდებდი ზურგჩანთას, წავიდოდი ბრიტანეთში, ვისწავლიდი რაიმე საინტერესოს, ვიგრძნობდი თავს ახალგაზრდად, ჩამოვჯდებოდი სკვერში, ხასხასა მოლის განაპირას, წავიკითხავდი წიგნს, მოვუსმენდი მუსიკას ავხედავდი ცას, შევივლიდი ხანდახან პაბში და გავიგრილებდი მოგონებებს ლუდით.
ისე, არც Fulbright-ზე ვიტყოდი უარს. აშშ-ში სწავლა განათლებას დაეწუნება რამე?!
სხვა შიდა და გარე სტიპენდიების შესაძლებლობებიცაა და თავად წაიკითხეთ, მე ნუ მომაყოლებთ ყველაფერს.
არ გამოვა? მერე რა. საუკეთესოებს ემართებათ ხოლმე ეგრე. ღრმად ჩაისუნთქავთ და ხელახლა, გაორმაგებული ძალებით ეკვეთებით.
განათლების რა შესაძლებლობებს ქმნის საქართველოს ბანკი ყველა ასაკისა და ინტერესების მქონე ადამიანებისთვის, დეტალურად შეგიძლიათ გაიგოთ csr.bog.ge–ზე