გასული 2023 წელი საქართველოსთვის მოსალოდნელზე უკეთესი აღმოჩნდა. პირველ რიგში, ქვეყანამ ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსი მიიღო, რაც ევროინტეგრაციის მიმართულებით გადადგმული უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯია.
გარდა ამისა, საქართველოს პოზიტიური შედეგები ჰქონდა ეკონომიკური ზრდის მიმართულებითაც, კერძოდ, 2023 წლის იანვარ-ნოემბრის პერიოდში რეალური მთლიანი შიდა პროდუქტი 6.9%-ით გაიზარდა, რაც მოსალოდნელზე უკეთესი შედეგია.
განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ის გარემოება, რომ 2023 წელს მშპ ერთ სულ მოსახლეზე 8,100 დოლარამდე გაიზარდა, რაც კავკასიის რეგიონში დაფიქსირებული ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია და ამ პარამეტრით ქვეყანამ დიდი პროგრესი განიცადა.
ეკონომიკური ზრდის პარალელურად, მკვეთრადაა შემცირებული ინფლაციის დონე, რომელმაც 2.5% შეადგინა 2023 წელს. სამომხმარებლო ფასების ზრდის ტემპის შენელებამ ეროვნულ ბანკს რეფინანსირების განაკვეთის 11.0%-დან 9.5%-მდე შემცირების საშუალება მისცა, რამაც ქვეყანაში რეფინანსირების განაკვეთზე მიბმული სესხების გაიაფება გამოიწვია.
საერთო ჯამში, გასულ წელს ქვეყანას პოზიტიური შედეგები ჰქონდა უმუშევრობის დონის შემცირების, ხელფასების ზრდის, ვალუტის კურსის სტაბილურობის, ინვესტიციების შემოდინებისა და საგარეო ვაჭრობის მიმართულებითაც.
რაც შეეხება მიმდინარე 2024 წელს, Galt & Taggart-ის ანალიტიკოსების შეფასებით, სიტუაციის განვითარების ორი ძირითადი სცენარი არსებობს – საბაზისო და ოპტიმისტური, რომელთა შესახებ უფრო დაწვრილებით მოგიყვებით.
დავიწყოთ საბაზისო სცენარით, Galt & Taggart-ის შეფასებით, 2024 წელს საქართველოს ეკონომიკა 5.4%-ით გაიზრდება. შედარებისთვის, მსოფლიო ბანკი 2024 წელს 4.8%-იან ეკონომიკურ ზრდას მოელის საქართველოში, თუმცა გასათვალისწინებელია, რომ მსოფლიო ბანკი ყოველთვის უფრო ფრთხილია პროგნოზების გაკეთებისას, ვიდრე საინვესტიციო ბანკები.
როგორც ექსპერტები ამბობენ, საქართველოს ეკონომიკურ ზრდაზე პოზიტიურად აისახება ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მიღება, რომელიც საქართველოს მიმართ საერთაშორისო ინვესტორების და მსხვილი კომპანიების დაინტერესებას გამოიწვევს.
ანალიტიკოსებს პოზიტიური მოლოდინები აქვთ ინფლაციასთან დაკავშირებითაც. მათი შეფასებით, საშუალო ინფლაცია 2024 წელს 3.5%-ის ფარგლებში იქნება, რაც ეროვნული ბანკის მიზნობრივ მაჩვენებელთან ახლოსაა. დაბალი ინფლაცია, სავარაუდოდ, ეროვნულ ბანკს რეფინანსირების განაკვეთის დამატებით, 8.5%-მდე შემცირების საშუალებას მისცემს.
რაც შეეხება ეროვნულ ვალუტას, ამ მიმართულებით Galt & Taggart-ში განსაკუთრებულ ცვლილებებს არ ელიან. საბაზისო სცენარით პროგნოზირებულია, რომ ლარი/დოლართან საშუალოდ 2.7-ის, ხოლო ევროს მიმართ 3.0-ის ფარგლებში იქნება.
ოპტიმისტური სცენარით პროგნოზირებულია, რომ 2024 წელს ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელი 6.0%-ს მიაღწევს. ამ შემთხვევაში, ანალიტიკოსები საინვესტიციო აქტივობის მაღალ ზრდაზე აკეთებენ გათვლას, რაც ასევე EU-ს კანდიდატის სტატუსთანაა დაკავშირებული.
ამასთან, ოპტიმისტურ სცენარში ანალიტიკოსები ლარის გამყარებას პროგნოზირებენ, დოლარის მიმართ 2.65-ის, ხოლო ევროს მიმართ 2.95-ის დონეზე.
ოპტიმისტური სცენარის განვითარების შემთხვევაში, Galt & Taggart-ში მოელიან, რომ საშუალო წლიური ინფლაცია 3.0% იქნება და ეროვნული ბანკს რეფინანსირების განაკვეთის 9.5%-დან 8.0%-მდე შემცირების საშუალებას მისცემს, რაც სესხების დამატებით გაიაფებას გამოიწვევს.
ბუნებრივია, ანალიტიკოსები რისკებზეც საუბრობენ. მათი შეფასებით, ზემოხსენებული სცენარების განვითარებას შესაძლოა ხელი შეუშალოს რეგიონში მიმდინარე გეოპოლიტიკური კონფლიქტების ესკალაციამ. რისკების მიუხედავად, Galt & Taggart-ში მოელიან, რომ საქართველოს პოტენციურ გამოწვევებთან გამკლავების რესურსი აქვს ბიუჯეტის ჯანსაღი პარამეტრებისა და ეროვნული ბანკის ადეკვატური რეზერვების გათვალისწინებით.