ადამიანები ყველაზე ხშირად პირველადი მოხმარების პროდუქტებს ყიდულობენ, რაც მოიცავს ყველაფერს: საკვებით დაწყებული, ჰიგიენური საშუალებებითა თუ ალკოჰოლური სასმელებით დამთავრებული. როგორც წესი, ყოველთვიური ხარჯების 45% ამ სახის პროდუქციაზე მოდის, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენი ცხოვრების ყველაზე დიდი ხარჯები სწორედ ამ სექტორთანაა დაკავშირებული.
ზოგადად, პირველადი მოხმარების პროდუქციით ვაჭრობის (FMCG) სექტორი გლობალურად მზარდი დინამიკით გამოირჩევა, რადგან პლანეტაზე მოსახლეობის რაოდენობა იზრდება, ადამიანები კი ყოველწლიურად უფრო მეტ ფულს სურსათზე, პირველადი მოხმარების საგნებსა და სხვადასხვა სახის ნივთებზე ხარჯავენ.
ცხადია, გამონაკლისი არც საქართველოა, სადაც FMCG სექტორს აღმასვლის განსაკუთრებული დინამიკა გამოარჩევს. Galt & Taggart-ის ინფორმაციით, ბოლო 5 წლის განმავლობაში პირველადი მოხმარების პროდუქციით ვაჭრობის სექტორის ზომა საქართველოში თითქმის გაორმაგდა და მისმა მოცულობამ 21 მილიარდ ლარს მიაღწია. შედარებისთვის, 2018 წელს ეს მაჩვენებელი სულ რაღაც 10.8 მილიარდი ლარი იყო, თუმც მას შემდეგ სექტორის ბრუნვა მკვეთრად გაიზარდა.
აღსანიშნავია, რომ ანალიტიკოსები მომავალში ბაზრის კიდევ უფრო მეტად განვითარებას პროგნოზირებენ. Galt & Taggart-ის შეფასებით, 2028 წლისთვის FMCG სექტორის ზომა 33.8 მილიარდ ლარს მიაღწევს, რაც ამჟამინდელ მაჩვენებელთან შედარებით თითქმის 60%-ით მეტი იქნება.
FMCG სექტორთან დაკავშირებით ანალიტიკოსებს ნამდვილად პოზიტიური მოლოდინები აქვთ, თუმცა საინტერესოა, რომელი მოთამაშეები ინაწილებენ ამ ბაზარს. ამჟამინდელი მდგომარეობით, საერთო ბრუნვის 39% ბრენდირებულ ქსელებზე მოდის. მართალია, ბაზარზე 50-მდე ბრენდირებული კომპანიაა, თუმცა შემოსავლების უდიდესი ნაწილი ოთხ მსხვილ მოთამაშეზე ნაწილდება, მათ შორისაა: „ნიკორა“, „2 ნაბიჯი“, „კარფური“ და „სპარი“.
საერთო ბრუნვის 26% არაბრენდულ მაღაზიებზე მოდის; აფთიაქები FMCG სექტორის 4%-ს ინაწილებენ; არაფორმალურ ვაჭრობაზე კი ბაზრის 31% მოდის.
უნდა აღინიშნოს, რომ ზრდის ყველაზე სწრაფი დინამიკით ბრენდირებული ქსელები გამორჩევიან. Galt & Taggart-ის პროგნოზით, 2028 წლისთვის მათი წილი 39%-დან 56%-მდე გაიზრდება, ანუ ბრენდირებული ქსელების მიერ განაწილებული შემოსავლის ჯამური მაჩვენებელი 19 მილიარდ ლარს მიაღწევს.
ცხადია, ამ ბრუნვის უდიდესი ნაწილი, კერძოდ, 71% საკვებზე მოდის; მეორე ადგილს 12%-ით სასმელი იკავებს; თამბაქოზე ხარჯების 8% ნაწილდება; საყოფაცხოვრებო ნივთებზე ბაზრის 5% მოდის; ხოლო პირადი ჰიგიენის საშუალებებზე FMCG-ის ბრუნვის 4% ნაწილდება.
მომავალში ბრენდირებული ქსელების შემოსავლების ზრდა, უმეტესწილად, რეგიონულ ექსპანსიასთან იქნება დაკავშირებული. საქმე ისაა, რომ მაღაზიათა ქსელები დედაქალაქს გარეთ აქტიურად ვითარდებიან და ამ მიმართულებით ასათვისებელი ბაზრის ზომა ჯერაც საკმაოდ დიდია, განსაკუთრებით იმ რეგიონებში, სადაც ურბანიზაციის დონე შედარებით დაბალია. ანალიტიკოსების შეფასებით, გაფართოების ყველაზე დიდი პოტენციალი აჭარაში, ქვემო ქართლსა და იმერეთშია.
რაც შეეხება უშუალოდ დედაქალაქს, ბრენდირებული მაღაზიების რაოდენობა განსაკუთრებით მაღალია ცენტრალურ უბნებში, შესაბამისად, გაფართოების პოტენციალს ექსპერტები ქალაქის გარეუბნებში, კერძოდ, გლდანსა და სამგორში ხედავენ. უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ მოსახლეობის რაოდენობის სწრაფი ზრდის ფონზე, განვითარების მაღალი პოტენციალი შეინიშნება საბურთალოზეც, სადაც განსაკუთრებით დიდი რაოდენობით ახალი კორპუსები შენდება.
Galt & Taggart-ის შეფასებით, საქართველოში ჯერაც დაბალია როგორც ელექტრონული კომერციის, ასევე მონაცემთა ანალიზის და სოციალური მედიის ათვისების მაჩვენებელი. თუკი ჩვენს ქვეყანას სხვა განვითარებულ სახელმწიფოებს შევადარებთ, დავინახავთ, რომ დასავლეთში მაღაზიათა ქსელები აქტიურად იყენებენ მომხმარებლის სურვილებზე მორგებულ ციფრულ შეთავაზებებს და სოციალურ პლატფორმებს.
შემოსავლების გასაზრდელად და ცნობადობის ასამაღლებლად, ელექტრონული კომერციის განვითარება და პერსონალიზებული შეთავაზებების გაშვება ქართულმა კომპანიებმაც აუცილებლად უნდა დაიწყონ, რისთვისაც საქართველოს ბანკმა Ads მენეჯერი შექმნა, რომელიც ბიზნესებს მილიონამდე მომხმარებლისთვის შეთავაზებების გაკეთებაში ეხმარება.