“მახსოვს, საკუთარ თავს როგორ ვუთხარი – შენ აღარ გაჩერდები, საქართველო უკვე ახსენე, ახლა შენი თავის ხსენების დროა!”, — ასე იხსენებს ხათუნა შარაძე მომენტს, როცა “პირველი გამარჯვება”იგრძნო. მაშინ უცხო ქვეყანაში უცხო აუდიტორიის წინაშე იდგა და ემიგრანტი ქართველი ქალის ლექსის იტალიურ თარგმანს კითხულობდა. მანამდე კი იყო დიდი გზა, რთული გადაწყვეტილებები და “საკუთარ თავზე გამარჯვების” შეგრძნება.
ხათუნა პროფესიით ჟურნალისტია. ემიგრაციამდე ოზურგეთის მერიის პრესსამსახურის უფროსი იყო. ეს პერიოდი მისთვის “ცოდნის, შეცნობის, გააზრების, შეცდომების დაშვების და გამოცდილების მიღების ეტაპია”, ემიგრაციაში წასვლის გადაწყვეტილების მიღება კი — დიდი გამბედაობის გამოხატულება. ახლა იგი საემიგრაციო ჟურნალისტია, ამასთან, ემიგრანტებს უცხო ქვეყანაში ინტეგრაციასა და ცხოვრების დაგეგმვისთვის საჭირო ინფორმაციას აწვდის.
გადაწყვეტილება
“ემიგრაციაში წასვლის გადაწყვეტილება 2018 წლის იანვარში მივიღე, უფრო სწორად — რაღაც ახლის დაწყების გადაწყვეტილება, რადგან ძველში უკვე დამარცხებული ვიყავით. ერთი თვე მოუსვენრად ვიჯექი კაბინეტში. საკუთარ თავთან გამუდმებით დიალოგში მყოფი, თავს იმ რისკების შეფასებას ვაიძულებდი, რომელთა შესახებაც წარმოდგენაც არ მქონდა”, — ამბობს ხათუნა და იხსენებს ფრაზებს, რომლებიც ამ “დიალოგში”, ხშირად იჩენდა თავს: „შვილი გყავს გასაზრდელი“, „ფინანსური ვალდებულებები გასასტუმრებელი“, „ახალი სამსახური შოვნა არ გინდა?“, „ისევ ნულიდან დაწყება ძნელია“, „სხვები თუ რჩება, შენც დარჩი“…
მისი თქმით, არასდროს ჰყოლია რეკომენდატორები, გავლენიანი ნაცნობები ან პროტექტორები, თუმცა “ვერაფერს გახდა საკუთარ სინდისთან”, აიღო ტელეფონი, მეუღლეს დაურეკა და სამსახურიდან წასვლის გადაწყვეტილება ამცნო.
“როგორც შენ გადაწყვეტ ხატი, – ასეთი იყო მეუღლის პასუხი, რომელსაც იქვე შევთავაზე ემიგრაციაში წასვლა. აქაც დაუყოვნებლივ მიპასუხა, – ერთად წავიდეთ, ცალ-ცალკე არა!”
როგორც იხსენებს, ამ მომენტში საკუთარ თავში “მშიშარა ადამიანი” დაამარცხა და იმ წამიდან შეიცვალა ცხოვრება.
მოლოდინები და რეალობა
ხათუნა ამბობს, რომ მანამდე ემიგრაციას რომანტიზებულად, ადვილად წარმოიდგენდა — არასწორი მოლოდინები ჰქონდა შექმნილი.
“მეგონა ჩავიდოდი ევროკავშირის წევრ ქვეყანაში, ჩემოდნებს დავალაგებდი და ჩემი უფლებები, ცხოვრება, ყოველდღიურობა, სტაბილური სოციალური მდგომარეობა და თანასწორობა გარანტირებული დამხვდებოდა”, — გვიამბობს ის და აღნიშნავს, რომ ყველა მისი მოლოდინი ცრუ აღმოჩნდა.
“ამბობენ, რომ იტალიას რვა მილიონი ემიგრანტი, ჰყავს, ჩვენ კი 8 მილიონს + სამი ვიყავით, რომელიც ახალი ცხოვრების რიგში ბოლო ვიყავით.”
დაბრკოლებები იტალიის მიწაზე ფეხის დადგმისთანავე შეხვდა.
“ჩვენ, ოთხი წლის ბავშვით და 37 კილოგრამი ბარგით, 60 მილიონიან ქვეყანაში ჩავედით და ირგვლივ ყველაფერი, რაც კი ხმას გამოსცემდა, იყო სრულიად უცხო და გაუგებარი”, — იხსენებს ის და ამბობს, რომ სიამაყემ, რის გამოც ქვეყანა დატოვა, უკან დაბრუნების იდეაც გაანეიტრალა. ასე დაიწყო ახალი ცხოვრება იტალიის სამხრეთში, პატარა ქალაქში, რომელმაც “ყველაფერი მისცა”.
“პატარა ქალაქმა, სადაც ხუთი წელი ვიცხოვრეთ მოგვცა მეგობრები, ურთიერთობები, ზრუნვა და სიყვარული, დახმარება, მხარდაჭერა, გულშემატკივრობა”.
წინააღმდეგობები შეხვდათ ყველაზე მნიშვნელოვან მომენტში — საცხოვრებლის ძიებისას. მას და მისი ოჯახის წევრებს ბინის ქირავნობაზე უცხოელობის გამო ბოლო წუთს უარი უთხრეს და ასე აღმოჩნდნენ 13-კვადრატულ სარდაფში.
“სარდაფის და შემდგომში ჩვენი ბინის მეპატრონე კუბელი ემიგრანტი აღმოჩნდა. დორა, ფერადკანიანი და კეთილი ქალი, ემიგრაციაზე გამარჯვებული მაღალი, ხუჭუჭთმიანი სტილისტი, რომელიც წლების წინ ჩამოვიდა იტალიაში ბედის საძებნელად. ოთხი თვე გვადევნებდა თვალს, როგორ ვცდილობდით შიშველი ხელებით ჰაერს მოვჭიდებოდით და ერთ დღეს გამოგვიცხადა, — ბინიდან გადავდივარ, გიყურებთ და ვფიქრობ, რომ წესიერი ხალხი ხართ და ჩემს ბინას დაგითმობთო”, — აღნიშნავს ხათუნა და იქვე იხსენებს დილას, სარდაფში ცხოვრების შემდეგ ბინაში რომ გაიღვიძა.
“თვალები გავახილე, ჭერს ვუცქერდი და ვფიქრობდი, — რა ბედნიერებაა, გქონდეს, თუნდაც ქირით აღებული ჭერი, რომელიც საკუთარ ამოსუნთქულ ნახშირორჟანგში არ დაგახრჩობს!”.
ადაპტაცია
ხათუნამ იტალიის სამხრეთით, პატარა ქალაქში დაიწყო ცხოვრება, სადაც, მისივე თქმით, იტალიელები ერთმანეთს პაემნებსა და საქმიან შეხვედრებს „პორტა გრანდესთან“ (დიდი კარები) უნიშნავენ. ეს ქალაქის ისტორიული უბნის ყველაზე ძველისძველი ნაშთია, საიდანაც ქალაქის ისტორია იწყება.
“მათ ჩვენთვისაც, სამი ქართველისთვისაც, გახსნეს ეს კარები”, — ამბობს ხათუნა.
ენის ბარიერის გადალახვას, კომუნიკაციის დამყარებასა და ადამიანების გაცნობას თვეები დასჭირდა.
“თუმცა არის ერთი დეტალი”, — აღნიშნავს ის, — “პატივისცემის და საკუთარი კულტურის გამოხატვის უამრავი საშუალება არსებობს, შეიძლება ჩუმად იდგე, მაგრამ ამითაც პატივისცემას გამოხატავდე. ჩვენ ვცდილობდით, თითოეული ჩვენი ქცევა ყოფილიყო ჩვენი განწყობის ჩუმი კარნახი – “მოგვეცით შანსი”. ამ ქალაქმა მოგვცა ყველაზე მთავარი — იმ იტალიელი ხალხის ნდობა და სიყვარული, ვის ირგვლივაც ხუთი წელია ქართული სინდისით ვცხოვრობთ!”
“ქვეყანა, რომელსაც 364 წმინდანი და ამდენივე ან მეტი დღესასწაული გააჩნია” — ასე აღწერს ხათუნა იტალიას და ამბობს, რომ აქ ყოველთვის გეძლევა მიზეზი, იდღესასწაულო. ცხოვრებას კი სტანდარტული და კატეგორიული წესები აქვს.
მისი თქმით, იტალიელები ცხოვრებას ადრე დილით, მზის ამოსვლასთან ერთად იწყებენ და 13:00 საათამდე უწყვეტ ფუსფუსში ატარებენ. 13:00 საათი კი უცვლელი დროა სადილისთვის. იკეტება ყველაფერი და სახლებიდან მაკარონისა და მოხარშული პამიდვრის მადისაღმძვრელი სურნელი გამოდის. 13:00 საათიდან 17:00 საათამდე კი ქალაქი „მკვდარია“.
“ამ ოთხსაათიან სიჩუმეს დღემდე ვერ ვეგუები, ასე მგონია, რომ ადამიანები გაქრნენ, რადგან ქალაქში სამარისებური სიჩუმეა.”
თანადგომა
ხათუნას თქმით, თანადგომა ერთადერთი რამაა, განსაკუთრებით საწყის ეტაპზე, რომლითაც ემიგრაციაში გადარჩები.
“ემიგრაციაში შეხვდებით სოლიდურობის და ერთმანეთის მხარდაჭერის სამაგალითო ისტორიებს, რომლის უკან ნამდვილი ადამიანები დგანან”.
ხათუნა ოთხი წლის შვილს ქართველ ქალებთან მორიგეობით ტოვებდა, რადგან 24-საათიან სამსახურში არასდროს უმუშავია. “ მუდამ ბავშვის დატოვების პრობლემა მქონდა. ემიგრაციაში გაცნობილ ქართველ ქალებთან, რომლებიც იტალიელი მოხუცების ოჯახებში ცხოვრობდნენ, ჩემს გოგოს ვტოვებდი და სამსახურში გავრბოდი. იყო ასეთი შემთხვევაც, რომ შვილის დატოვებაში ქართველს საათში ხუთი ევროც გადავუხადე”, — იხსენებს ის.
ხათუნა აღნიშნავს, რომ თანაგრძნობის, ემპათიის, ერთმანეთზე მზრუნველი და სიკეთის მკეთებელი ქართველები ხშირად ჩუმად არიან — დემონსტრაციულად არასდროს საუბრობენ კარგ ქართველობაზე. “უამრავ ქართველს ვიცნობ პირადად და სოციალური ქსელების მეშვეობით, რომლებსაც არასდროს უთქვამთ უარი თანამემამულის მხარდაჭერაზე”, — ამბობს ის.
გეგმები
გეგემები, მისი თქმით, ემიგრაციაში ხშირად იცვლება.
“ზოგჯერ ურთულესი ამოცანების წინაშე ვდგებით და დროთა განმავლობაში ისე ეჩვევი სირთულეების გადალახვას, რომ ფიქრის დროც აღარ გრჩება. არ უნდა ჩამორჩე, თვალს ვერ მოხუჭავ, დრო გაგეპარება, დრო და ასაკი, ამ უკანასკნელს კი ემიგრანტები ვერ ველოდებით. ზრდასრულ ასაკში ახალშობილის ფაზაში აღმოვჩნდებით ხოლმე და გამოტოვებული წლების დაწევას ვლამობთ”, — ამბობს ხათუნა.
ხუთი წლის განმავლობაში მან ქართულ დიასპორაში საკუთარი ადგილი დაიმკვიდრა და ათასობით ემიგრანტი შემოიკრიბა. ცვლილებებიც შეიტანა ემიგრანტების “არც თუ ისე სახარბიელო რუტინაში”. მესამე წელია, საემიგრაციო ჟურნალისტიკითაა დაკავებული, ემიგრანტებს ინფორმაციას აწვდის და ინტეგრაციაში დახმარებას უწევს.
“საქმემ, რომელმაც საკუთარი თავის მნიშვნელობა კვლავ დამიბრუნა, ახალ აღმოჩენებთან და განვითარების ახალ შესაძლებლობებთან მიმიყვანა.”
ახლა მისი ახალი გეგმა რომს უკავშირდება. „ყველა გზა რომში მიდის“ – ფრაზა, რომელსაც სიტყვის მასალად ვიყენებდი, ახლა რეალობად უნდა ვაქციოო, — ამბობს და სჯერა, რომ სამხრეთ იტალიაში დაგროვებულ გამოცდილებასა და ცოდნას კიდევ უფრო სასარგებლოს გახდის ემიგრანტებისთვის.