მეცნიერება და სამეცნიერო ფანტასტიკა – დათო სამნიაშვილი TKESHI

15 ივლისს ურბანული ცხოვრებისგან მოშორებით დაიწყო წვეულებების სერია „ტყეში“, რომელიც პირდაპირი მნიშვნელობით ტყეში იმართება. ეს პროექტი ახალი იდეებისა და შთაგონებების დაბადების აქტიური და მრავალფეროვანი მცდელობაა, რომელიც უკვე მესამე წელია კოჯრის ფიჭვნარის ტერიტორიაზე ხორციელდება.

15 ივლისიდან 29 ივლისის ჩათვლით დაგეგმილი წვეულებების სერია ერთდროულად რამდენიმე მიმართულებას აერთიანებს, ძირითადად თანამედროვე ხელოვნება და ტექნოლოგიები წამყვანი თემები. საღამოს ივენთები ტექნოლოგიებისა და მუსიკის სინთეზით შექმნილ პერფორმანსებსა და ინსტალაციებს მოიცავს, ხოლო დღის განმავლობაში ბევრი საგანმანათლებლო შეხვედრა და აქტივობაა დაგეგმილი.

ერთ-ერთი საინტერესო ვორქშოპის წამყვანია დათო სამნიაშვილი – სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრში დაწერილი 2 წიგნის [„მე ოქსიმორონი“; „მოქსი“] ავტორი და სამეცნიერო და ტექნოლოგიური სიახლეების მედიაპლატფორმა NEXT.On.ge-ის რედაქტორი.

„ფაქტობრივად, ჩემი ყოველდღიური სამსახურია მეცნიერების პოპულარიზაცია. აქტიურად ვაშუქებთ და გვაინტერესებს ნებისმიერი სამეცნიერო თუ ტექნოლოგიური სიახლე და კვლევა, ვწერთ საავტორო სტატიებს და გვაქვს პოდკასტი, ბევრ მედიუმში ვცდით ბედს“ – ამბობს დათო.

TKESHI დათო სამნიაშვილისთვის კიდევ ერთი ახალი მედიუმია, რომელიც მას დაეხმარება, ახალგაზრდა ადამიანებთან, მოზარდებთან მეცნიერების შესახებ ისაუბროს. მეცნიერება და სამეცნიერო ფანტასტიკა – ესაა თემა, რომელიც შეირჩა ამ კონკრეტული ვორქშოპისთვის.

„მეცნიერებისა და სამეცნიერო ფანტასტიკის კავშირი მუდმივად არსებობდა. ამ იდეის ამოსავალი წერტილი ისაა, რომ ადამიანის ფანტაზიამ რაც კი უნდა წარმოიდგინოს, ის აუცილებლად განხორციელებადია. ფანტაზია ისეთს ვერაფერს წარმოიდგენს, რაც შეუძლებელია ამ დროსა და სივრცეში და მატერიაში.

რა არის უსასრულობა? რა იყო პირველი წამი და როგორ შეიძლება არაფრიდან რამე გაჩენილიყო? – ესაა ის კითხვები და ლიმიტები, რომელთა დაშვებასაც ვერ აკეთებს ადამიანი, რომელზე პასუხგაუცემლობაც ბარიერია, ტვინი აწყდება ზღვარს, რაც ტრაგედიაა ჩვენი სახეობისთვის“.

დათო სამნიაშვილის სასაუბრო თემა სწორედ ამ ბარიერებისა და ლიმიტების ერთ-ერთ მთავარ იარაღს, სამეცნიერო ფანტასტიკას შეეხება – ლიტერატურული ჟანრი, გამოცდილება, რომელიც გეხმარება და გამზადებს მომავლისთვის, რომელშიც ოდესმე აუცილებლად აღმოჩნდები.

ვისაუბრებთ იმაზე, თუ საიდან დაიწყო ფანტაზიის განვითარება ძველი ცივილიზაციებიდან დღემდე, ვისაუბრებთ წარსულის ყველა დაშვებაზე: ადრე თუკი იყო მფრინავი ხალიჩა, ახლა გვაქვს ტექნოლოგია, რომლითაც შეგიძლია ფრენა; თუკი ბერძნულ მითოლოგიაში ღმერთებს ღრუბლებიდან შეეძლოთ ნებისმიერ ადგილას ხმის მიტანა, ახლა გვაქვს მობილური ტელეფონი და ა.შ.”, – განმარტავს დათო.

TKESHI-ს ზოგადი კონცეფციაც სწორედ ესაა, გამოკვეთოს თანამედროვე ხელოვნებისა და მეცნიერების მნიშვნელობა: ფანტასტიკა გადაიზარდა სამეცნიერო ფანტასტიკაში და მერე ყველაფერი დაუკავშირდა ტექნოლოგიებს, დღეს კი პარალელურად ვითარდება ეს ორი მიმართულება.

„სამეცნიერო ფანტასტიკა მნიშვნელოვანია ქვეყნის განვითარებისთვისაც – პირდაპირი კავშირი და მაგალითი არსებობს: სადაც კი განვითარებულია ეს ლიტერატურული ჟანრი, ის ქვეყანა განვითარებულია;

საბჭოთა კავშირის დროს ჩვენ აღვიქმებოდით პროვინციად. ჩვენი დანიშნულება არ იყო მეცნიერება და არ იყო კოსმოსი, შესაბამისად, სამეცნიერო ფანტასტიკას არ არსებობდა ჩვენს ლიტერატურულ სივრცეში. დღემდე მოგყვება ეს ინერცია, 40-50 წლის ქართველ მწერლებს ახლაც კი არ ჰგონიათ, რომ ეს ჟანრი სერიოზულია. ვინ იცის, ყველაზე სერიოზული სწორედ სამეცნიერო ფანტასტიკაა და ის, რაც აქ აქტიურად იწერება, აი, ეგ კი – არასერიოზული“.

წელს საგანმანათლებლო სივრცის სპონსორი საქართველოს ბანკის Student & sCool Card-ია და ადგილზე წარმოდგენილი იქნება ექსპერიმენტული სასწავლო სივრცე ახალგაზრდა ადამიანებისთვის, რომელთაც განსაკუთრებით აინტერესებთ მეცნიერება და სამეცნიერო ფანტასტიკა:

„ახალგაზრდებს ესმით ეს ტენდენციაა, უფრო ჩართულნი არიან ამ პროცესებში. შენც შეგიძლია ამ თაობას უფრო მარტივად ელაპარაკო. გამოცდილებამაც იგივე აჩვენა, მათთვის ყველაფერი, მათ შორის სამეცნიერო აზროვნება, უფრო გახსნილია.

როცა ესაუბრები პატარებს, გეკითხებიან, რატომ წვიმს? რა არის მთვარე და რატომ არ ეცემა? რატომ ვეცემი ძირს? – კარლ სეიგანმა თქვა ეს, რომ ბავშვები ფუნდამენტურ შეკითხვებს სვამენ. რაღაცას არასწორად ვაკეთებთ, ადამიანებს ფანტაზიას არ ვუვითარებთ“.

TKESHI-ს ერთ-ერთი მთავარი მიზანი სწორედ ესაა: დაისვას ბევრი მარტივი და ფუნდამენტური შეკითხვა; კითხვები, რომლებიც ამოძრავებს ადამიანს – ხელოვნებას და მეცნიერებას.

არ გაჩერდე, გააგრძელე კითხვა