რატომ არის ისლანდია ერთ-ერთი ყველაზე განსხვავებული დანიშნულება?

ყინულისა და ცეცხლის მიწა –  ასე ეძახიან ატლანტის ოკეანეში მდებარე კუნძულოვან ქვეყანას, ისლანდიას, რომელიც არც ერთ სხვა ევროპულ სახელმწიფოს არ ჰგავს. გეიზერები, ვულკანები, ლავა მინდვრები, მყინვარები, ჩრდილოეთის ციალი, უძველესი კულტურა – ისლანდიის ჯადოსნობაა. თუ ცენტრალური და დასავლეთ ევროპის ქალაქები ადამიანური გენიის ტრიუმფია,  თავისი არქიტექტურითა და მუზეუმებად ქცეული ქუჩებით, ისლანდია ხელუხლებელი ბუნების გენიალურობაა. სიტყვები და კადრები არასდროსაა საკმარისი ისლანდიაზე სასაუბროდ, თუმცა ამ ბლოგში ვეცდებით, გიამბოთ, რატომ უნდა იმოგზაუროთ ერთხელ მაინც ყინულისა და ცეცხლის მიწაზე.

ირეალური ბუნება

ისლანდიაში ნახავთ მოქმედ ვულკანებს, ნისლიან სანაპიროებს,  გაყინული ლავის მინდვრებს, ჩანჩქერებს, ყინულის გამოქვაბულებს, თერმულ წყლებს. დედაქალაქ რეკიავიკში მოსახლეობის 65% ცხოვრობს. ენერგიის წყაროდ ისლანდიელები წყლის რესურსს იყენებენ, გაზის ნაცვლად, სახლებს, აუზებსა და ქუჩებსაც კი მიწისქვეშ არსებული ცხელი წყლები ათბობს. ამიტომ ცივ ამინდში ცხელ აუზში ბანაობა და თოვლიანი მთების ხედებით ტკბობა ისლანდიელებისთვის ჩვეულებრივი ყოველდღიურობაა. გამორჩეული სანახაობაა ლურჯი ლაგუნა – ლავის მინდორში ცისფერი წყლის ორთქლი, რომელიც ბუნებრივად 40 გრადუსამდე თბება. სამხრეთ სანაპიროზე ნახავთ ცნობილ ჩანჩქერებს: Skógafoss, Seljalandsfoss, ბრილიანტის სანაპიროს, ბრილიანტები სანაპიროზე გამორიყული დიდი ყინულის ნატეხებია, რომლებიც მზის ჩასვლისას ფერს იცვლის და დაუვიწყარ სურათს ქმნის. ისლანდიაშია გადაღებული HBO-ს პოპულარული სერიალის  „სამეფო კარის თამაშების“ რამდენიმე ეპიზოდი.

მინიმალისტური არქიტექტურა

ისლანდიაში ვერ ნახავთ მაღალ შენობებსა და მდიდრულ ფასადებს. ადგილობრივები პატივს სცემენ და უფრთხილდებიან გარემოს. ფერადი სახლები, ძირითადად, ხისგანაა აშენებული მოდერნული მინიმალისტური დიზაინით. ხის მასალა პრაქტიკულობასთან ერთად ყველაზე უკეთ მიესადაგება ბუნებრივ ლანდშაფტებს. ხშირად შეხვდებით ბალახით დაფარულ სახურავებსაც (Turf houses), რომლებიც „ჰობიტის“ სამყაროში გამოგზაურებთ.  გარდა მაგიური სილამაზია, ბალახის ფენები სითბოს შენარჩუნებას უწყობს ხელს და პრაქტიკული დანიშნულებაც აქვს. ისლანდიის ყველაზე ცნობილი კათედრალი რეიკიავიკშია – Hallgrímskirkja, რომლის არქიტექტურა ვულკანური ლანდშაფტებითაა შთაგონებული, შენობა კოსმოსურ ხომალდს ჰგავს, რომლის მწვერვალზეც რეიკიავიკის პანორამული ხედები იშლება.

უძველესი კულტურა და თანამედროვეობა

ისლანდიური კულტურა უძველეს ტრადიციებს, მითებს და თანამედროვეობას აერთიანებს.  IX-X საუკუნეებში აქ ვიკინგები დასახლდნენ, რამაც განსაზღვრა ისლანდიური კულტურის უნიკალურობა. ისლანდიელების ენას íslenska ეწოდება, რომელიც იმდენად ახლოსაა შუა საუკუნეების ვიკინგების ენასთან, რომ ნებისმიერ ისლანდიელს შეუძლია ორიგინალური ვიკინგური „საგები” და პოეზია წაიკითხოს.  ვიკინგური ტრადიციებსა და მემკვიდრეობას ირეკლავს Þorrablót-ის ფესტივალი, სადაც სტუმრებს ტრადიციული ზვიგენისა და ცხვრის ხორცის დაგემოვნება შეუძლიათ. ისლანდია ერთ-ერთი ყველაზე უსაფრთხო ქვეყანაა, მიუხედავად მზის სხივების ნაკლებობისა და გრძელი ზამთრებისას, ისლანდიელები ბედნიერი ერია. უყვართ  სტუმრები, პატარა, მყუდრო კაფეები, ფეხით გადაადგილება, ლიტერატურა, ხელოვნება და მუსიკა. ყველაზე ცნობილი ისლანდიელი მუსიკოსია ბიორკი, რომლის მუსიკა ისლანდიური ბუნების მსგავსად, მისტიკური და სიურრეალურია. 

ელფები და მისტიკა

ისლანდიურ ფოლკლორში მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია წარმოდგენებს ელფების შესახებ – Huldufólk – „მიმალული ხალხი“.  ელფები არ არიან მხოლოდ ზღაპრის პერსონაჟები, ისინი მღვიმეებში, ყინულის გამოქვაბულებში ცხოვრობენ და მართავენ ბუნებრივ ძალებს.  ადგილობრივების წარმოდგენით ელფები ადამიანებივით გამოიყურებიან, თუმცა უფრო მაღლები და მშვენიერები არიან.  ისლანდიაში შესაძლებელია ფოლკლორული ტურების დაჯავშნაც, რომლებიც ტურისტებს ელფების, მიმალული ხალხის შესახებ უყვება ამბებს. მისტიკური და სიურრეალისტური ატმოსფეროს მთავარი ნაწილი ისლანდიაში ჩრდილოეთის ნათებაა (ავრორა), ყოველწლიურად უამრავი ტურისტი ელოდება სპეციალურად მოწყობილ ხის ბანაკებში ფერადი ციალის გამოჩენას, მწვანე, ვარისფერი და წითელი ნათების კოსმოსურ სილამაზეს. ნათება საუკეთესო დრო ჩრდილოეთის ნათების სანახავად შემოდგომა და ზამთარია, ამინდის პროგნოზის ოფიციალურ ვებგვერდზე შეგიძლიათ, წინასწარ გაეცნოთ ავრორას პროგნოზს და შესაბამისად დაგეგმოთ ვიზიტი.

პოლარული დღეები და ღამეები

ისლანდიის კიდევ ერთი ჯადოსნურობა უნიკალური ბუნებრივი ფენომენია – პოლარული დღეები და ღამეები. არქტიკულ წრესთან სიახლოვის გამო ნოემბრიდან იანვრის ჩათვლით რეიკიავიკში მზე მხოლოდ 4-5 საათი ანათებს, ჩრდილოეთ ნაწილი კიდევ უფრო ბნელია. მაისიდან ივლისის ბოლომდე კი მზის დანახვა მთელი დღე-ღამის განმავლობაში შეიძლება. შებინდებისას ცა იასამნისფერი, მოვარდისფრო ხდება და მთები მზის სხივებს ირეკლავს, პეიზაჟი ქმნის განცდას, რომ თითქოს დრო აღარ არსებობს. სხვებისთვის უცნაურ მოვლენას ისლანდიელები კარგად ეგუებიან. პოლარული ღამეებს ბუნებრივთან დაახლოებული განათებებით ხვდებიან, სიბნელეს სულაც არ აღიქვამენ დამთრგუნველ გარემოდ, იკრიბებიან კაფეებში, ტაძრებში და ტკბებიან ბუნების სასწაულით.

უცნაური ამბები

ისლანდიაში მოგზაურობისას კულტურული განსხვავებები ყოველ ჯერზე გაგაოცებთ, ბევრ უცნაურობასაც გადააწყდებით. მაგალითად, ისლანდიელები არ იყენებენ გვარების ტრადიციულ სისტემას, გვარს მამის სახელი ანაცვლებს. მშობელმა შვილის სახელი აუცილებლად რეგისტრირებული სიიდან უნდა შეარჩიოს, ამას სპეციალური კომიტეტი აკონტროლებს. ქვეყანაში ადამიანზე მეტი ცხვარი ცხოვრობს. მოსახლეობის სიმცრის გამო  პოპულარული გახდა აპლიკაცია –ÍslendingaBók – აქ ისლანდიელები პაემანზე წასვლამდე ამოწმებენ ერთმანეთის გენეალოგიურ ხეს, რომ შემთხვევით შორეული ნათესავს არ შეხვდნენ.

ისლანდიას მოსაყოლი ბევრად მეტი აქვს, თუ ყველაფრისგან განსხვავებულ, მისტიკურ,  გამოცდილებას ეძებთ, ერთხელ მაინც უნდა ეწვიოთ ისლანდიას. ჟურნალის Voyager by SOLO -ს ბოლო გამოცემა მთლიანად დაეთმო ისლანდიას,  ჟურნალში იპოვით გამორჩეული ადგილების ფოტოებს, რჩევბსა და რეკომენდაციებს. გამოცდილი ადამიანები გაგიზიარებენ საკუთარ შთაბეჭდილებებს, ემოციებსა და უამრავ საინტერესო ამბავს ელფების, ვულკანებისა და მყინვარების ზღაპრული ქვეყნის შესახებ.