აშშ-ის ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული სასტიპენდიო პროგრამა – Fulbright ამერიკულ საგანმანათლებლო სივრცის სამაგისტრო პროგრამებზე 2-წლიან უფასო სწავლას გულისხმობს.
ქართველი სტუდენტებისთვისაც არსებობს ამ პროგრამაში მონაწილეობის შესაძლებლობა: საქართველოს ბანკის მხარდაჭერით, ამ პროგრამაში ჩართულობა მოიცავს სწავლისა და სამოგზაურო ხარჯების სრულ დაფინანსებას, ჯანმრთელობის დაზღვევასა და ყოველთვიურ სტიპენდიას.
ამ შესაძლებლობით უკვე ისარგებლა 12-მა სტუდენტმა – მათ შორისაა მარიამ ჟორჟოლიანი, რომელიც ჯერ კიდევ ამ პროგრამის ნაწილია, სწავლობს აშშ-ში და თავად გვიყვება საკუთარი გამოცდილების შესახებ – გზა, რომელიც მან უკვე გაიარა და გზა წინ, რომელსაც ის ახლაც გადის და მომავალში გაივლის:
გზა
კარიბის ზღვას ისეთი ტალღები აქვს, ოკეანე გეგონება. ვუყურებ და ვფიქრობ, საიდან დავიწყო იმ ყველაფრის მოყოლა, რაც, დაახლოებით, 5 თვის წინ, 29 ივლისს დაიწყო, როცა ნიუ იორკის თვითმფრინავში ჩასხდომა გამოცხადდა და ეს მეც მეხებოდა. 11–საათიანი, დაუსრულებელი ფრენა, ახლა უკვე ლოგიკურად და აუცილებლადაც კი მეჩვენება. თითქოს გამზადებს, დროს გაძლევს, სრულიად სხვა, ახალ სამყაროსთან შესახვედრად.
ნიუ–იორკში სულ 2 საათი გავჩერდი, გადაჯდომა მაქვს. ფლორიდაში მივდივარ, Fulbright-ის პრეაკადემიკ პროგრამაში მონაწილეობის მისაღებად. 33 მონაწილე მსოფლიოს ყველა წერტილიდან, ერთ სასტუმროში, 3 კვირა. უნდათ, რომ მოგვამზადონ და გვასწავლონ როგორ ვიცხოვროთ ამერიკაში. აეროპორტში ვცდილობ, არ ვიფიქრო იმაზე, რომ სულ რაღაც რამდენიმე კილომეტრში ხდება ის ყველაფერი, რასთანაც მთელი ცხოვრება ცისფერი ეკრანი მაშორებდა. მაინც მეფიქრება.
პირველი, ნამდვილი გაჩერება, ორლანდო, ფლორიდა – ყველაფერი ორმაგი, სამმაგი ზომისაა თბილისთან შედარებით. დიდი ქუჩები, დიდი მანქანები, დიდი ულუფები, ცაც კი უფრო დიდი მეჩვენება და თან უფრო ახლოს დედამიწასთან. შენობებია შედარებით დაბალი და ერთმანეთისგან ძალიან შორს.
რასაც ამ პროგრამის დროს ნამდვილად მივხვდი, ის არის რომ, ქვეყნები და კულტურები ზუსტად ისე განსხვავდება ერთმანეთისგან, როგორც ორი ინდივიდი, მე და შენ, და სულ ეგ არის.
ჩემი ქალაქი
Worcester – ასე იწერება ჩემი ქალაქის სახელი, სადაც მომდევნო 2 წელი უნდა გავატარო, მაგრამ ყველა „ვუისტერს“ ეძახის. ბოსტონიდან 50 წუთის გზაზეა, ამერიკული ინგლისის (New England) ტერიტორიაზე. აქ ფლორიდასთან შედარებით, პატარა მასშტაბებია. ევროპას ჰგავს, ოღონდ საზოგადოებრივი ტრანსპორტის გარეშე. ერთადერთი, ულუფები რჩება ისევ დიდი. ჩემი უნივერსიტეტიც შედარებით პატარაა, მაგრამ უფრო ლამაზი და რომანტიკული მეჩვენება.
Clark მეცხრამეტე საუკუნეშია აშენებული – მიუხედავად შედარებით პატარა კამპუსისა, მაინც აქვთ სპორტის თითქმის ყველა სახეობა და მარტივად შეგიძლია ბავშვობის აუხდენელ ოლიმპიურ ოცნებებს დაუბრუნდე.
სწავლა
სწავლაში პირველი და ცხადი განსხვავება – აზროვნებაა. ლექტორები აქაც ითხოვენ მასალის წაკითხვას, მაგრამ არა იმიტომ, რომ დაიზეპირო. აქცენტი გააზრებაზე, საკუთარი პოზიციის ჩამოყალიბებაზე, დაფიქსირებასა და დასაბუთებაზეა.
აზროვნებაში სრულიად თავისუფალი ხარ, შეგიძლია გააბათილო ან უარყო წიგნში მოცემული იდეები, მთავარია, ამის არგუმენტირება შეძლო. ეს მომწონს. ჩემი პირველი ლექტორებიც მომწონს. აკადემიურ ხარისხთან ერთად, საკუთარი ბიზნესის კეთების მინიმუმ ერთი წარუმატებელი გამოცდილება მაინც აქვს ყველა – რაც აუცილებელი ლეგიტიმაციაა იმისთვის, რომ ბიზნესი სხვებს ასწავლო.
ნიუ-იორკი, ბოსტონი და ლოს-ანჯელესი
მახსოვს, როდესაც საბოლოო წინადადება მივიღე ფულბრაითისგან, პირველი რაც დავგუგლე, მანძილი იყო, ჩემს ქალაქსა და ნიუ–იორკს შორის – 3,5 საათი ავტობუსში და პირდაპირ თაიმ სქვეარზე ჩამოდიხარ. ვიუსტერში ჩასვლიდან პირველივე უიქენდზე ნიუ–იურკში წავედი. კიდევ 7-ჯერ ვიყავი, ბოლოს ახალ წელს, თითქმის ორი კვირით, მაგრამ ჯერ ბოლომდე მაინც ვერ ვნახე. ამ ქალაქში მთელი მსოფლიოა – უზარმაზარი ენერგია, მუხტი, ქაოსი. აქ ცოცხალი ვარ, ვიდრე ოდესმე სადმე.
„მგონია, რომ ოჯახში მოვდივარ“ – მივწერე ჩემი გულწრფელი შეგრძნება ჩემს FulBright-ელ მეგობრებს პრეაკადემიკის პროგრამიდან, რომლებიც ნიუ–იორკში მელოდებოდნენ ჩვენთვის პირველი, ამერიკული მადლიერების დღის აღსანიშნად. ლატვიელმა, სამხრეთ კორეელმა, არგენტინელმა და მე შევძელით, ვყოფილიყავით მონატრებული ოჯახები ერთმანეთისთვის.
ბოსტონი უფრო აკადემიურია, მშვიდი, მოწესრიგებული და ლამაზი. თითქოს ნიუ–იორკის ერთ-ერთი ყველაზე სოლიდური უბანია, სადაც ადამიანებს უბრალოდ არ სცალიათ ქაოსისთვის. პირველ რიგში, ჰარვარდში წავედი, ჯონ ჰარვარდის ქანდაკებასაც შევეხე ფეხზე, ტრადიციისამებრ.
სულ ვიბნეოდი, როცა ჩემს საყვარელ ფერს მეკითხებოდნენ. ახლა უკვე ვიცი – ლოს ანჯელესის მზის ჩასვლის ფერი. კალიფორნიაში ცა კიდევ უფრო ახლოს არის დედამიწასთან. ვამბობ, რომ – ‘I am from Georgia’, და, ძირითადად, ორი სცენარია: ან ამერიკელი ვგონივარ, ან ევროპელი. იდეაში ორივე მაწყობს, მაგრამ მაინც კატეგორიულად ვპასუხობ, რომ ევროპელი ვარ; ამერიკამ ამაში კიდევ უფრო დამარწმუნა. ყველა კონტინენტის სტუდენტებიდან, რატომღაც, ყველაზე ადვილად ევროპელებს ვუგებ და ვუმეგობრდები. ასე ვისხედით ერთ მშვენიერ საღამოს მე და ჩემი ფრანგი მეგობრები უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში და სპონტანურად ვიყიდეთ ლოს–ანჯელესის ბილეთები.
მომავალი
ახლა წესით, ჩემს ქალაქში უნდა ვიყო; 11 იანვარს მქონდა უკან ფრენა, მაგრამ გავაუქმე. ზამთრის არდადეგებს ბოლო წამამდე ვითვისებ. ჩემი ცხოვრების მეგობართან ვარ სტუმრად, 30 გრადუსია, მზე, ზღვა, რეგეტონი და დაუსრულებელი სალსა. აქ აღმოვაჩინე, რომ თურმე შეიძლება მოხუციც ბედნიერი იყო – სულ იღიმიან, ქუჩაში ცეკვავენ. მგონია, რომ აქ ასაკს არ ითვლიან. მარტში იუტაში მივდივარ ფულბრაითის ღონისძიებაზე და ისევ ის შეგრძნება მაქვს თითქოს შინაურები უნდა ვნახო. მაისში ტექსასში. ეს – ჯერ რაც ნამდვილად ვიცი.
მაფრთხილებენ, ჩემს ქალაქში დიდი თოვლი მოვიდა. გულწრფელად რომ ვთქვა, თოვლი და ყინვაც მიხარია; კიდევ ის მიხარია, რომ ჯერ ჩემი FulBright-ის მხოლოდ მეოთხედი გავიარე. ზეგ ვბრუნდები.
17 იანვარი, 2024 წელი, ესკამბრონის სანაპირო, სან ხუანი, პუერტო რიკო, USA.
თუკი შენც გაქვს სურვილი, მარიამის და სხვა ქართველი Fulbright-ელების მსგავსად, გადაეშვა ამერიკულ თავგადასავალში – ისწავლო და იმოგზაურო, გაეცანი პროგრამის კრიტერიუმებსა და მოთხოვნებს აქ – Fulbright-ის სტიპენდია შესაძლებლობაა ყველასთვის, ვინც არ ჩერდება.
აღნიშნული პროექტი სიცოცხლის ხის ფონდის მხარდაჭერით ხორციელდება. ფონდი 2008 წელს დაარსდა და დღემდე ისეთი სოციალურად მნიშვნელოვანი მიმართულებებით მუშაობს, როგორებიცაა განათლება, გარემოს დაცვა და შშმ პირების მხარდაჭერა.